Maroko – prawie jak Hollywood

To będzie dość lekki post – bez polityki, rzucania mięsem i marokańskich naganiaczy. Filmem, który od zawsze najbardziej kojarzył mi się z Marokiem jest „Casablanca” z 1942 r. Jednak kiedy dowiedziałem się, że zrealizowano go w całości nie ruszając się z amerykańskiego studia, to kompletnie przeszła mi ochota na odwiedzenie tytułowego miasta. Co prawda można napić się tam drinka w „Rick’s Cafe”, ale lokal powstał dopiero 10 lat temu – więc z tym filmowym nie ma absolutnie nic wspólnego… Ale od początku: pierwszy film został zrealizowany w Maroku przez Louis’a Lumière w 1897 r. Na prawdziwy boom trzeba było jednak jeszcze trochę poczekać… Zaczął się on dopiero w drugiej połowie XX w. – kiedy David Lean nakręcił tu „Lawrence’a z Arabii”. Maroko zaczęło wtedy przeżywać oblężenie ekip filmowych z całego świata. Przemysł ten jest nie tylko ważnym źródłem dochodu dla państwa i jego mieszkańców, ale także znakomitą promocją kraju poza jego granicami. Ostatnich klika lat to dla Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu czas wojen i czystek etnicznych. Paradoksalnie Maroko skorzystało na tej sytuacji, ponieważ pozostało jedynym bezpiecznym krajem w regionie. Teraz już tylko tutaj nie boją się przyjeżdżać największe amerykańskie gwiazdy. Ale nie tylko dlatego jest tak często wybierane przez filmowców.
Powodów jest znacznie więcej:

plakat z filmu „Casablanca”

różnorodność plenerów (pustynie, doliny, morze, ośnieżone szczyty górskie)
słoneczna pogoda przez prawie cały rok
odpowiednie zaplecze techniczne (w kraju działa kilka dużych studiów filmowych)
niskie koszty pracy (np. wynajęcie profesjonalnej hali dźwiękowej to tylko $3000 tygodniowo)
Maroko jest najbardziej liberalnym ze wszystkich krajów muzułmańskich (nie ma problemu np. z tym żeby tutejszy muzułmański statysta zagrał chrześcijanina)
przychylna polityka marokańskiego rządu (całkowite zwolnienie z vat-u, możliwość wwożenia do kraju broni i materiałów pirotechnicznych używanych w filmach)
zniżki dla ekip filmowych na loty wewnętrzne
symboliczne opłaty za kręcenie zdjęć w muzeach i zabytkach
możliwość wypożyczenia żołnierzy marokańskich jako statystów (wraz z uzbrojeniem)

Zagraniczni producenci realizują w Maroku 20 – 30 filmów rocznie. Należy jednak zaznaczyć, że kraj ten rzadko „gra” sam siebie – przeważnie „udaje” inne państwa: Egipt, Syrię, Jordanię, Iran, Irak, Arabię Saudyjską, Pakistan, Somalię, ZEA, Izrael, Nepal… Najczęściej wybierane przez producentów lokalizacje to: Ouarzazate (Warzazat), Ait Ben Haddou i Essaouira.

Ouarzazate to niewielkie miasto u stóp Atlasu Wysokiego. Nazywane jest Bramą Pustyni. Liczy ok. 60 000 mieszkańców. Niegdyś było bazą Legii Cudzoziemskiej (nic dziwnego, że właśnie tu nakręcono „Legionistę” z Jeane-Claude’em Van Damme’em). Teraz służy głównie filmowcom. Na terenie miasta znajdują się 3 profesjonalne studia filmowe: Atlas Film Corp. Studios, CLA Studios i Kanzaman Studio. Łącznie zajmują one ponad 700 hektarów powierzchni. W samym 2014 r. miasto zarobiło na produkcjach filmowych $120 mln. Warto dodać, że za symboliczną opłatą wszystkie studia można zwiedzić.

zamek CLA Studios

zamek CLA Studios jako Astapor – kadr z filmu „Gra o Tron”

zamek CLA Studios jako Jerozolima – kadr z filmu „Królestwo Niebieskie”

Ait Ben Haddou jest najczęściej fotografowanym ksarem (osadą warowną) w Maroku. Założone zostało w XVI w. i od początku było ważnym punktem wymiany handlowej. Od 1987 r. jest wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Miasto grało m.in. prowincję Zucchabar w „Gladiatorze” – tutaj Russel Crowe walczył o przetrwanie na arenie.

Ait Ben Haddou

Ait Ben Haddou jako Yunkai – kadr z filmu „Gra o Tron”

Ait Ben Haddou jako Persja – kadr z filmu „Książę Persji”

Essaouira (dawniej portugalski Mogador) – miasto na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego. Stanowi doskonały przykład miasta warownego końca XVIII w. Na liście UNESCO od 2001 r. Ostatnio kręcono tu „Grę o Tron” – zagrała Astapor ps. Mam z niej sporo zdjęć, ale w tym poście już ich nie „upchnę”.

Essaouira

Essaouira jako Astapor – kadr z filmu „Gra o Tron”

Essaouira jako Jerozolima – kadr z filmu „Królestwo Niebieskie”

A oto lista największych hitów filmowych zrealizowanych w Maroku:

Lawrence z Arabii (1962 r.), reż. David Lean
Jezus z Nazaretu (1977 r.), reż. Franco Zeffirelli
Gwiezdne Wojny IV: Nowa Nadzieja (1977 r.), reż. George Lucas
Klejnot Nilu (1985 r.) reż. Lewis Teague
Ostatnie kuszenie Chrystusa (1988 r.), reż. Martin Scorsese
Indiana Jones i Ostatnia Krucjata (1989 r.), reż. Steven Spielberg
Kundun (1997 r.), reż. Martin Scorsese
7 lat w Tybecie (1997 r.), reż. Jean-Jacques Annaud
Legionista (1998 r.), reż. Peter MacDonald
Mumia (1999 r.), reż. Stephen Sommers
Gladiator (2000 r.), reż. Ridley Scott
Helikopter w ogniu (2001 r.), reż. Ridley Scott
Asterix i Obelix: Misja Kleopatra (2002 r.), reż. Alain Chabat
Hidalago (2004 r.), reż. Joe Johnston
Alexander (2004 r.), reż. Oliver Stone
Królestwo Niebieskie ( 2005), reż. Ridley Scott
Babel (2006 r.), reż. Alejandro Gonzalez Inarritu
Książę Persji: Piaski Czasu (2010 r.), reż. Mike Newell
Homeland (2011 r.), reż. Michael Cuesta, Daniel Attias
Gra o Tron (2011 r.), reż. Thomas McCarthy, Brian Kirk
Kapitan Philips (2013 r.), reż. Paul Greengrass
American Sniper (2014 r.), reż. Clint Eastwood

I na koniec jeszcze kilka interesujących filmowych faktów:

średnie zarobki statystów wahają się od $15 do $25 za dzień pracy
w Ouarzazate (stolicy marokańskiego filmu) nie ma ani jednego kina, w którym mieszkańcy mogliby obejrzeć produkcje, w których grają
na potrzeby ”Królestwa Niebieskiego” Ridley Scottt kazał stworzyć na pustyni średniowieczny zamek w skali 1:1. Powierzchnia murów wyniosła 28 000 m², a do budowy zużyto ponad 6000 ton gipsu. Po zakończeniu zdjęć zamek odkupiło CLA Studios. Został on wykorzystany m.in. przy kręceniu „Gry o Tron”
król Maroka wypożyczył do ”Królestwa Niebieskiego” ponad 1500 swoich żołnierzy

ps. Poniżej wrzucam kilka fotek zrobionych wewnątrz studiów filmowych. Niektóre z nich możecie skonfrontować z tym, co znacie z tv…